Phải quản lý quỹ tài chính ngoài ngân sách như quản lý ngân sách

Phải quản lý quỹ tài chính ngoài ngân sách như quản lý ngân sách

(TBTCO) - Theo ông Đặng Văn Thanh, Chủ tịch Hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam, cần phải quản lý quỹ tài chính ngoài ngân sách như ngân sách nhà nước (NSNN) và phải chịu sự giám sát của của cơ quan dân cử là Quốc hội.

Có quỹ quy mô không kém NSNN

Thời gian qua, quỹ tài chính nhà nước ngoài NSNN đã có những đóng góp quan trọng trong việc đảm bảo một số mục tiêu xã hội, tăng cường thu hút vốn đầu tư của khu vực kinh tế tư nhân, huy động thêm các nguồn tài chính hỗ trợ NSNN trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội.

Đây là một định chế tài chính của Nhà nước, hoạt động độc lập với NSNN, do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định thành lập nhằm huy động thêm nguồn thu từ xã hội để thực hiện các nhiệm vụ được xác định. Các địa phương, bộ, ngành, doanh nghiệp nhà nước được quyền chủ động thu, chi, quản lý loại quỹ này theo các quy định của pháp luật hiện hành.

Theo thống kê, đến nay có khoảng gần 70 quỹ đang hoạt động, Trung ương có khoảng 37 loại quỹ và địa phương khoảng hơn 30 loại quỹ với mục đích, quy mô, tính chất, phạm vi hoạt động rất đa dạng.

Trong quá trình hoạt động các quỹ tài chính nhà nước ngoài NSNN mặc dù đã phát huy được mục tiêu xã hội cụ thể đã đề ra, tăng cường thu hút vốn đầu tư của khu vực kinh tế tư nhân, huy động thêm nguồn tài chính hỗ trợ NSNN trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội; tuy nhiên đã nảy sinh một số bất cập, như: hiện các quỹ "tự kiểm soát" chi tiêu; chưa có khung chế tài để quản lý thống nhất các quỹ; công tác quản lý thu- chi các quỹ còn bất cập…

Trả lời phỏng vấn báo chí liên quan đến vấn đề này, ông Đặng Văn Thanh, Chủ tịch Hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam cho biết, gọi là các quỹ tài chính ngoài ngân sách, nhưng thực ra bản chất là quỹ tài chính tập trung của nhà nước, phải được quản lý như quản lý NSNN nhưng hiện nay ở Việt Nam, mỗi quỹ lại có một điều lệ riêng, có những quỹ về mặt quy mô không kém NSNN, như các quỹ dự trữ, quỹ dự phòng, quỹ phát triển khoa học công nghệ, quỹ xóa đói giảm nghèo,…thậm chí có quỹ phát triển, nâng cao thể trạng năng lực người Việt Nam, quỹ phòng chống tác hại thuốc lá,…

Những loại quỹ này hiện nay chưa được điều chỉnh bằng các khuôn khổ pháp lý thống nhất; chưa công khai trước nhân dân, Quốc hội như là NSNN.

Giám sát để buộc phải minh bạch

“Vấn đề đặt ra là nếu xác định đó là một phần của tài chính NSNN thì phải được quản lý như NSNN và phải chịu sự giám sát của của cơ quan dân cử, ở Trung ương là Quốc hội và địa phương là Hội đồng nhân dân. Khi giám sát như vậy thì buộc phải minh bạch”, ông Đặng Văn Thanh nói.

Theo ông Đặng Văn Thanh, thời gian tới cần ban hành Luật Tài chính Nhà nước và các quỹ này hàng năm phải được báo cáo Quốc hội như báo cáo về NSNN. “Tất nhiên không ở mức thảo luận, biểu quyết, thông qua nhưng Quốc hội có quyền chất vấn, yêu cầu giải trình nếu thấy việc chi tiêu các quỹ đó không đúng, không hiệu quả. Dĩ nhiên các quỹ có thể huy động từ các nguồn khác nhưng nguồn nào thì cũng phải công khai trước Quốc hội. Điều quan trọng là để Quốc hội giám sát việc sử dụng có đúng mục đích, tôn chỉ và hiệu quả hay không. Ví dụ quỹ xóa đói giảm nghèo phải dùng cho việc xóa đói giảm nghèo, quỹ bảo vệ môi trường thì phải dùng cho việc bảo vệ môi trường”, ông Đặng Văn Thanh cho hay.

Cũng quan tâm đến việc sử dụng hiệu quả của các loại quỹ này, theo ông Vũ Đình Ánh, cần giám sát chặt chẽ việc cho vay, sử dụng vốn của các quỹ tập trung ngoài ngân sách cho các mục đích của ngân sách.

Để tăng cường quản lý hoạt động quỹ tài chính ngoài ngân sách, cần hoàn thiện khung quy định về quản lý gắn với hệ thống các quy định về tài chính - ngân sách; gắn kết báo cáo quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, kế hoạch tài chính - ngân sách; quy định trách nhiệm và quyền hạn của các ngành, các cấp trong việc thành lập, sử dụng quỹ và báo cáo tình hình thu - chi của từng loại quỹ. Chính phủ cần báo cáo Quốc hội kết quả hoạt động của các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách cùng với báo cáo về NSNN hằng năm./.

Tác giả: Minh Anh - Nguồn: Báo Tài chính